W księgarniach pojawiła się monografia pt. “Sukcesja przedsiębiorstwa na wypadek śmierci przedsiębiorcy“, napisana przez członka naszego zespołu badawczego, dra Kacpra Górniaka. Książka ukazała się nakładem Wydawnictwa C.H. Beck. Jest również dostępna w Systemie Informacji Prawnej Legalis.
Monografia jest elementem realizacji naszego projektu badawczego. Szczegółowo omawia ona następujące zagadnienia:
- przedsiębiorstwo w znaczeniu prawnym, rozumiane jako zespół składników służących do prowadzenia działalności gospodarczej, oraz problem jego sukcesji, w szczególności na tle przedsiębiorstw rodzinnych
- dwie zasadnicze funkcje towarzyszące normom prawnym dotyczącym sukcesji przedsiębiorstwa na wypadek śmierci, tj. funkcję optymalizacji (ułatwienia) zaplanowanej przez przedsiębiorcę sukcesji oraz funkcję ochrony (niezaplanowanej przez przedsiębiorcę) sukcesji
- historyczne, ekonomiczne, polityczne i konstytucyjne konotacje problemu pośmiertnej sukcesji przedsiębiorstwa ze wskazaniem argumentów, które sprzyjają albo przeczą realizowaniu funkcji optymalizacji i ochrony sukcesji przez prawodawcę
- prawa i obowiązki przedsiębiorcy, które wygasają lub mogą wygasnąć z powodu śmierci przedsiębiorcy, takie jak niektóre stosunki umowne, prawa i obowiązki wynikające z decyzji administracyjnych oraz prawo do firmy
- dziedziczenie ustawowe i testamentowe spadku, w skład którego wchodzi przedsiębiorstwo, w tym problemy związane z udokumentowaniem nabycia spadku i odpowiedzialności za zobowiązania związane z przedsiębiorstwem
- dział spadku, jeżeli do takiego spadku powołano więcej niż jednego spadkobiercę; książka zawiera wskazówki, w jaki sposób należy dokonać sądowego działu spadku, jeżeli należy do niego przedsiębiorstwo, ilustrując je rozwiązaniami obecnymi w innych systemach prawnych
- zapis zwykły przedsiębiorstwa, w tym problemy związane z jego ustanowieniem w testamencie, wykonaniem i odpowiedzialnością za jego niewykonanie oraz odpowiedzialnością za zobowiązania związane z przedsiębiorstwem w przypadku nabycia przedsiębiorstwa w ramach realizacji zapisu zwykłego,
- zapis windykacyjny przedsiębiorstwa, w tym problemy dotyczące jego ustanowienia w testamencie notarialnym, udokumentowania nabycia przedsiębiorstwa tytułem zapisu windykacyjnego, realizacji tego zapisu oraz odpowiedzialności zapisobiercy za zobowiązania związane z przedsiębiorstwem
- darowizna przedsiębiorstwa na wypadek śmierci, w tym kwestię jej dopuszczalności, zawarcia we właściwej formie, wykonania darowizny po śmierci darczyńcy i odpowiedzialności za jej niewykonanie, a także odpowiedzialności obdarowanego za zobowiązania związane z przedsiębiorstwem
- zachowek obciążający następcę obejmującego przedsiębiorstwo, w tym problemy związane z nadmiernym obciążeniem następcy i środki prawne umożliwiające złagodzenie odpowiedzialności za zachowek (w tym nowy art. 997(1) Kodeksu cywilnego)
- tytuły sukcesji, które są w polskim systemie prawnym nieobecne; książka zawiera analizę, w jakim stopniu sukcesji przedsiębiorstwa na wypadek śmierci mogłoby sprzyjać wprowadzenie umów dziedziczenia i umów post mortem dotyczących przedsiębiorstwa, testamentów wzajemnych, dyspozycji przedsiębiorstwem na wypadek śmierci, roszczenia o wykup przedsiębiorstwa przysługującego osobom spoza kręgu spadkobierców, trustów oraz możliwości, jakie daje fundacja rodzinna.
Książka uwzględnia stan prawny aktualny na grudzień 2022 r., dzięki czemu odnosi się do nowych przepisów prawa spadkowego wprowadzonych na podstawie ustawy o fundacji rodzinnej, w tym przepisów o zrzeczeniu się i obniżeniu zachowku (art. 997(1) i art. 1048 § 2 Kodeksu cywilnego).
